Nu ik aan de laatste pagina’s bezig ben van de biografie van Manfredi over Alexander de Grote valt mij de grote nauwkeurigheid van deze geschiedschrijving op. Mijn eerste gedachte was dat er nogal wat fictie aan het verhaal was toegevoegd. Het tegendeel blijkt echter waar te zijn. Op zijn veldtocht door Perzië werd Alexander de Grote vergezeld door schrijvers die nauwkeurig verslag deden van de gebeurtenissen. De mate van gedetailleerdheid is indrukwekkend. En dat na 2300 jaar.
Al in de prehistorie bestond de behoefte bij mensen om hun belevenissen op een of andere wijze vast te leggen. Wie kent niet de talloze zeer oude grottekeningen waarmee bijvoorbeeld jachttaferelen werden vastgelegd. Ook vele andere tekeningen en geschriften geven ons veel informatie over het leven in vroeger tijden. Rotswanden, kleitabletten, papyrusrollen, houtsnijwerk, boeken enz. werden gebruikt om de geschiedenis op te tekenen. Hiermee is soms op zeer gedetailleerd niveau na te gaan wat er in een bepaalde tijd op een bepaalde plaats gebeurd is.
De reconstructie van een deel van de geschiedenis is een tijdrovend proces. Met de huidige informatietechnologie kan dit echter steeds sneller gebeuren. De ontwikkeling van de informatietechnologie heeft de afgelopen tientallen jaren een dusdanige vlucht genomen dat wij ons over het uitwisselen, toegankelijk maken en vastleggen van informatie geen zorgen meer hoeven te maken. Maar is dat wel zo? Schuilt niet juist in de technologie het grote gevaar? Het grote gevaar dat wij zijn beland in de digital dark age dat wil zeggen een tijdperk waarover men over tweeduizend jaar niets meer kan terugvinden. Hoe is dat mogelijk?
Wat doet u tegenwoordig met uw vakantiefoto’s? Laat u die nog gewoon afdrukken en plakt ze vervolgens in of laten we ze op de harde schijf van de pc staan? De echte slimmerik zet ze ook nog op bijvoorbeeld Picasa. Ze staan dan in de cloud heb ik mij laten vertellen. Staan ze daar over tweeduizend jaar nog? Wie zijn foto’s tien jaar geleden op CD-ROM heeft gezet komt tot de ontdekking dat een gloednieuwe pc deze niet meer kan lezen. Hoe kunnen straks de kleinkinderen de foto’s van opa en oma bekijken?
Wereldwijd is er weinig aandacht voor de archivering van digitale informatie. Want daarover hebben wij als het gaat om foto’s, filmpjes, tekstbestanden, muziek enz. Als er niet snel stappen ondernomen worden, kan binnenkort van een digital dark age gesproken gaan worden, waarin waardevol materiaal voor toekomstige generaties verloren zal gaan.
Zo is de eerste generatie internetgames door sneller internet niet langer bespeelbaar. Muziek op DAT is nauwelijks meer te beluisteren. En materiaal op verouderde systemen als Cd-i, Laserdisc en inmiddels ook al CD-ROM is niet meer af te spelen. Denk verder aan allerlei tekstdocumenten in wordperfect en op floppydisk: niet meer te gebruiken. Ik heb nog enkele mooie floppydisks met daarop mijn proefschrift. Die kan ik net zo goed weggooien. Videobanden, muziekcassettes, lp’s, video8-filmpjes, 8mm-filmpjes zijn nog slechts af te spelen mits de apparatuur nog te gebruiken is. En ook de geschiedenis van het internet vervliegt omdat oudere versies van sites niet meer te bekijken zijn. Hoogstens vinden we via systemen als de waybackmachine slecht functionerende homepages terug.
Ook binnen een organisatie is het schrikbarend om te zien hoeveel informatie, die vroeger als vanzelfsprekend werd gearchiveerd, gewoon verdwijnt. Van binnenkomende en uitgaande brieven is steeds minder sprake want we emailen zo lekker. Leuk, maar later is hiervan niets meer terug te vinden. We gebruiken steeds meer de Ipad; dat wonder van techniek waardoor wij geen papier meer nodig hebben. Geweldig natuurlijk maar zijn de documenten over tientallen jaren nog terug te vinden. En wie zorgt daar dan voor? Of denk bijvoorbeeld aan de kaarten van vroeger. Als een kaart van de stad werd vernieuwd, ging de oude kaart in het archief. Tegenwoordig “muteren” wij bestanden.
Opa was ooit eens wethouder hoort een kleinkind en gaat op onderzoek uit. Moet je op internet kijken want daar is alles over opa terug te vinden. En wat blijkt; de filmpjes van raads- en commissievergaderingen op internet zijn verdwenen. Het bedrijf dat deze filmpjes host in de cloud (alleen de begrippen al) is inmiddels failliet en de filmpjes zijn verdwenen. Intussen bestaat ook BNDeStem niet meer en vond het concern Wegener het niet meer nodig om de digitale artikelen te bewaren. Sterker nog; niemand had daar bij stil gestaan. Want zo gaat dat tegenwoordig. Opa rest nog slechts de vergetelheid. Maar zoals Enrico Caldini ooit schreef: “Herinneringen verzoeten het leven, maar alleen de vergetelheid maakt het mogelijk.”
Onderstaand filmpje geeft een mooi beeld van de problematiek.
http://www.vbds.nl/2011/08/05/the-digital-dark-age/
Toine Theunis 